Μυριβήλης, Στράτης

(Σκαμνιά Λέσβου 1892 – Αθήνα 1969). Πεζογράφος και δημοσιογράφος. Σπούδασε φιλολογία, αλλά πολύ νωρίς ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία. Στα νεανικά του χρόνια ήταν θερμός θιασώτης του δημοτικισμού και των δημοκρατικών ιδεών· το 1930 έγινε αρχισυντάκτης της εφημερίδας του Αλέξανδρου Παπαναστασίου Δημοκρατία. Στη Μυτιλήνη, όπου άρχισε και τη δημοσιογραφική του σταδιοδρομία, δημοσίευσε το 1924 το βιβλίο του Η ζωή εν τάφω (το 1930 επανεκδόθηκε σε νέα μορφή, το 1932 κυκλοφόρησε σε τρίτη έκδοση και τελειωτική μορφή). Ακολούθησαν το μυθιστόρημα Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια (1933), η νουβέλα Βασίλης ο Αρβανίτης (1943), το μυθιστόρημα Η Παναγιά η γοργόνα (1949)· αυτά είναι τα πιο γνωστά έργα του M., από ένα πλήθος βιβλίων που αναφέρεται σε όλα σχεδόν τα είδη του πεζού λόγου: ταξιδιωτικές εντυπώσεις, παιδική λογοτεχνία, δοκίμιο. Το 1958 έγινε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Ο Μ. γνώρισε μεγάλη δημοτικότητα ως συγγραφέας: σ’ αυτό συντέλεσαν και τα θέματα που διαπραγματεύθηκε· στη Ζωή εν τάφω - ένα από τα πιο πολυδιαβασμένα έργα της νεοελληνικής λογοτεχνίας - έχουμε ένα λαμπρό δείγμα αντιπολεμικής πεζογραφίας, στον Bασίλη τον Αρβανίτη εξαίρεται η ελληνική παλικαριά. Αλλά και το ύφος του Μ. έχει πολλή γοητεία: εφοδιασμένος με μια πλατιά και στέρεη γνώση της λαϊκής γλώσσας και προικισμένος με λόγο παλλόμενο από τους κραδασμούς ενός υγιούς λυρισμού, ξεδιπλώνει μπροστά στα μάτια του αναγνώστη τα όμορφα τοπία των ελληνικών νησιών του Αιγαίου και τους ήρωές του μέσα σε μια ανανεωμένη ηθογραφία. Τέλος, πρέπει να παρατηρηθεί ότι το έργο του Μ. διαπνέεται από μια σταθερή αισιοδοξία, τρεφόμενη από την πηγαία χαρά των αισθήσεων και της ζωής, που δεν στερεύει και στις πιο δύσκολες ώρες. Ένας χαρμόσυνος πανθεϊσμός είναι διάχυτος στα βιβλία του M., ένας καλός θεός τα καταξιώνει όλα, πηγαίνοντας να κατοικήσει «ως και στην πιο απόμακρην ερημιά, εκεί που τρίζει ο άμμος μες στη μοναξιά και δεν βρίσκει μια χαραμάδα για τη ρίζα της η πιο ταπεινή κάπαρη». Οι σελίδες του, όταν ο συγγραφέας μεθάει από το θαύμα της ζωής, μεταβάλλονται σε λυρική πρόζα. Από την άποψη της τεχνικής και της δομής των συνθέσεών του, ο Μ. δεν καινοτόμησε: όπως ήταν επόμενο για έναν λυρικό στο βάθος συγγραφέα, ο μύθος των αφηγημάτων του είναι απλός, χωρίς σύνθετη, πλοκή, χαρακτηριζόμενος από μια επική παράταξη επάλληλων λυρικών τοιχογραφιών, με αργή και ευθεία ανέλιξη της δράσης. Ο πεζογράφος και δημοσιογράφος Στρατής Μυριβήλης (φωτ. από την έκδ. «100+1 χρόνια Ελλάδα»).